- ECB-BLOG
25 jaar euro: de waarde van eenheid in een veranderende wereld
30 december 2023
Op 1 januari 1999 zag de euro het licht als de gemeenschappelijke munt van 11 EU-lidstaten. Nu, 25 jaar later, profiteren de economie en 350 miljoen burgers in 20 Europese landen ervan.
Hét argument voor Europa was en is dat we samen problemen kunnen oplossen die landen in hun eentje niet aankunnen. Na de Tweede Wereldoorlog begrepen visionaire leiders dat alleen economische integratie tot blijvende vrede in Europa zou leiden. Dat verenigde Europa zou op termijn ook een gemeenschappelijke munt nodig hebben om optimaal te profiteren van dat vredesdividend.
Eind jaren tachtig begon de verdieping van de interne markt en werd de gemeenschappelijke munt van een droom een project. 25 jaar geleden, op 1 januari 1999, werd dat project werkelijkheid. De euro is vandaag onmisbaar en staat voor gemak, stabiliteit en soevereiniteit.
Gemak voor de Europese burger, die nu moeiteloos kan handelen, reizen en prijzen vergelijken. Daarnaast heeft de euro in een reeks crises stabiliteit gebracht, en bescherming van economische groei en werkgelegenheid. De euro is ook de belangrijkste munt na de dollar, wat ons grotere soevereiniteit in een turbulente wereld biedt. Het is dus niet vreemd dat het eurogebied in die 25 jaar van 11 naar 20 landen is gegroeid.
We hebben voor enorme uitdagingen gestaan, waaronder de toekomst van de euro zelf. Maar steeds wisten we de juiste antwoorden te vinden. Op de wereldwijde financiële en staatsschuldencrises hebben we bijvoorbeeld gereageerd met nieuwe waarborgen, zoals het gemeenschappelijk bankentoezicht, afwikkelingsmechanisme en Europees stabiliteitsmechanisme. Onder de burgers van het eurogebied was de steun voor de gemeenschappelijke munt bijna nooit zo groot als nu.
Maar we zijn er nog niet. Want opnieuw staan we voor problemen die landen niet in hun eentje kunnen oplossen – en de burgers kijken daarvoor naar Europa.
De geopolitieke spanningen stijgen (denk aan Ruslands illegale oorlog tegen Oekraïne) en dat vergt doortastende collectieve besluiten. De klimaatcrisis wordt snel heviger, en die kunnen we echt alleen samen oplossen want CO2-emissies stoppen niet bij de grens. Bovendien stelt het energie- en industriebeleid elders in de wereld ons concurrentievermogen op de proef.
Defensie, maar ook de groene en de digitale transitie, zijn daardoor dringende gemeenschappelijke belangen geworden. Hetzelfde geldt voor de financiering van de enorme investeringen die nodig zijn voor een koolstofvrije economie, veiliger toeleveringsketens en geavanceerdere technologieën. Alleen al voor de groene transitie moet in de EU tot 2030 jaarlijks 620 miljard euro geïnvesteerd worden.
Daarbij moeten we profiteren van de schaalvoordelen die Europese samenwerking biedt. Door een EU-brede kapitaalmarktenunie te creëren die particuliere financiering kan mobiliseren. Door met Europese instrumenten en maatregelen ons concurrentievermogen en onze veiligheid te vergroten, bijvoorbeeld door vernieuwde begrotingsregels en een robuustere bankenunie. En door de euro zelf klaar te maken voor het digitale tijdperk, door de basis te leggen voor een mogelijke digitale euro die contant geld kan aanvullen.
Tegelijkertijd moeten we, nu enkele nieuwe landen tot de EU willen toetreden, slagvaardig kunnen blijven. Uitbreiding en verdieping sluiten elkaar niet uit, maar uitbreiding kan een andere organisatie van de EU vergen.
Europeanen weten dat de wereld verandert. Ze begrijpen ook dat ze samen sterker staan. Ongeveer twee derde van hen beschouwt de EU als een bolwerk van stabiliteit. We moeten dus laten zien dat Europa deze veranderingen vorm kan geven en aan hun verwachtingen kan voldoen.
Dat vereist ambitie en doorzettingsvermogen – eigenschappen waarover de grondleggers van de Europese integratie rijkelijk beschikten – én het besef dat niet alle doelen onmiddellijk kunnen worden bereikt. De les van de Europese integratie is dat we het ijzer moeten smeden als het heet is. De rest volgt dan als het moment daar is.
De Franse schrijver Anatole France zei ooit: ‘Om grootse dingen te bereiken moeten we niet alleen handelen, maar ook dromen, niet alleen plannen maken maar ook geloven.’ De eerste 25 jaar euro laten zien hoe succesvol een droom kan zijn. Nu de wereld om ons heen verandert, bewijst ons optreden dat een verenigd Europa de antwoorden biedt waaraan de Europeanen en de wereld behoefte hebben.
Deze blogpost is als opiniebijdrage gepubliceerd in media in alle 20 landen van het eurogebied.
Bekijk de blog van de ECB en abonneer u op toekomstige posts.