23.3.2011   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 91/1

1.

EBC przyjmuje z zadowoleniem główny cel projektu rozporządzenia, którym jest ustanowienie unijnych przepisów regulacyjnych obejmujących krótką sprzedaż oraz podobne praktyki oparte na wykorzystaniu swapów ryzyka kredytowego. EBC zauważa, że projekt rozporządzenia uwzględnia liczne zalecenia zawarte we wkładzie Eurosystemu do konsultacji Komisji w sprawie krótkiej sprzedaży z 2010 r. (2). We wkładzie EBC z 2010 r. wskazano, że w naturalnych warunkach rynkowych krótka sprzedaż może przyczynić się do bardziej racjonalnej wyceny instrumentów będących w obrocie oraz do utrzymywania płynności rynku. Dokument ten wskazał jednak na obawy dotyczące związanych z krótką sprzedażą ryzyk, takich jak ryzyko niekontrolowanych zmian sytuacji na rynku, ryzyko nadużycia rynku oraz ryzyko pojawienia się błędów podczas rozrachunku transakcji (3). EBC w szerokim zakresie wspiera stworzony w odpowiedzi na powyższe obawy unijny system regulacyjny, na który składają się projekt rozporządzenia oraz zmiany w dyrektywie 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie wykorzystywania poufnych informacji i manipulacji na rynku (nadużyć na rynku) (4), nad którymi trwają obecnie prace (5). Taki jednolity system unijny konieczny jest dla integracji rynku finansowego wewnątrz Unii. Będzie on również wspierał zgodność z zasadami przyjętymi w innych ważnych centrach finansowych, takich jak Stany Zjednoczone (6). EBC przygotuje szczegółowe uwagi do zmian w dyrektywie 2003/6/WE, wydając we właściwym czasie opinię ich dotyczącą.

2.

Zgodnie z wkładem Eurosystemu z 2010 r. (7), EBC z zadowoleniem przyjmuje: a) system zapewniający przejrzystość krótkiej sprzedaży akcji wprowadzony po modelu dwuprogowym, zalecanym wstępnie przez Komitet Europejskich Urzędów Nadzoru nad Rynkiem Papierów Wartościowych (8); oraz b) obowiązek ujawniania właściwym organom informacji o znacznych pozycjach krótkich netto dotyczących emitentów długu państwowego w Unii lub podobnych niepokrytych pozycjach z tytułu swapów ryzyka kredytowego (9). EBC wspiera wymogi mające na celu przeciwdziałanie ryzyku niedokonania rozrachunku spowodowanego przez niepokrytą krótką sprzedaż (10), zgodnie z którymi osoba fizyczna lub prawna nie powinna zostać dopuszczona do zawarcia transakcji krótkiej sprzedaży, chyba że pożyczyła akcje lub państwowe instrumenty dłużne, zawarła umowę pożyczki lub na podstawie potwierdzonej umowy będzie w stanie pożyczyć ten instrument w czasie rozrachunku. Ponadto EBC z zadowoleniem przyjmuje propozycje, zgodnie z którymi: a) właściwym organom przyznane zostaną zharmonizowane uprawnienia umożliwiające nakładanie w wyjątkowych okolicznościach tymczasowych ograniczeń na krótką sprzedaż i na transakcje na swapach ryzyka kredytowego, koordynowanych przez Europejski Urząd Nadzoru nad Giełdami i Papierami Wartościowymi (ESMA) (11); oraz b) właściwe uprawnienia interwencyjne przyznane zostaną ESMA w przypadkach, w których zachodzi zagrożenie prawidłowego funkcjonowania oraz integralności systemu finansowego Unii (12).

3.

EBC zauważa, że kilka inicjatyw regulacyjnych Unii, w tym projekt rozporządzenia w sprawie partnerów centralnych oraz repozytoriów transakcji (13), jak również przegląd dyrektywy 2004/39/WE w sprawie rynków instrumentów finansowych (14) ma za zadanie zwiększyć wymogi jawności w odniesieniu do zróżnicowanych rodzajów aktywów i podmiotów sprawozdawczych. EBC z zadowoleniem przyjmuje wskazany powyżej ogólny kierunek zmian, pod warunkiem, że poświęci się należytą uwagę zapewnieniu spójności oraz unikaniu luk i powielania zadań. Sfera ta leży w szczególnym interesie Eurosystemu ze względu na funkcje, jakie pełni on w zakresie statystyki oraz stabilności finansowej. Dlatego też Eurosystem będzie śledził postęp prac w tym zakresie we współpracy z Komisją.

4.

EBC zaleca (15) definiowanie instrumentów długu państwowego, do których odnosi się projekt rozporządzenia, jako takich, które są emitowane lub gwarantowane przez organy należące do sektora publicznego państw członkowskich lub Unii, natomiast na potrzeby definiowania „sektora publicznego” skorzystać należy z definicji występującej już w prawie wtórnym Unii (16). Taka technika legislacyjna pozwoli na uniknięcie niezamierzonych luk przy jednoczesnym zapewnieniu, aby instrumenty dłużne wyemitowane przez banki centralne ESBC w ramach wdrażania polityki pieniężnej nie były klasyfikowane jako instrument długu państwowego, co byłoby sprzeczne z wyrażonym w art. 123 Traktatu zakazem finansowania sektora publicznego ze środków banku centralnego.

5.

Z zawartego w projekcie rozporządzenia systemu interwencji dotyczących przejrzystości i regulacji wyłączone są szczegółowo określone przypadki działalności animatora rynku oraz działalności na rynku pierwotnym (17). Powyższe wyłączenie znajduje uzasadnienie m.in. ponieważ należyte wykonywanie działalności przez animatorów rynku ma duże znaczenie dla zapewnienia płynności i dostępności jako zabezpieczenie na potrzeby operacji polityki pieniężnej banków centralnych wielu kategorii aktywów, w tym instrumentów dłużnych emitowanych przez podmioty należące do sektora publicznego państw członkowskich. Z drugiej strony należy zapobiegać możliwym przypadkom nadużywania wyłączenia przewidzianego dla działalności animatorów rynku, w szczególności zapewniając, aby wyłączeniem tym nie była objęta działalność animatorów prowadzona na własny rachunek (18). EBC zaleca (19) powierzenie Komisji uprawnień do przyjmowania na podstawie propozycji zgłaszanych przez ESMA właściwych standardów technicznych, które odpowiednio zrównoważą powyższe kwestie. Takie standardy techniczne mogą uwzględniać: a) szczegółową charakterystykę działań animatorów rynku korzystających z tego wyłączenia; b) procedury sprawozdawcze mające na celu ujawnianie właściwym organom działań animatorów rynku; oraz c) struktury portfeli i procedury rezerwacji wykorzystywane przez animatorów rynku w celu jednoznacznej identyfikacji charakteru transakcji jako transakcji animacji rynku lub transakcji innego rodzaju, bądź też uniemożliwienia ponownego zarejestrowania transakcji bez powiadomienia właściwego organu.

6.

Kolejne wyłączenie z systemu regulacyjnego zawarte w projekcie rozporządzenia dotyczy działań wspierających stabilizację cen podczas oferowania papierów wartościowych w ograniczonym okresie, jeśli poddane są one presji sprzedaży (20). Jak zauważono we wkładzie Eurosystemu z 2010 r. (21), EBC podziela ocenę Komisji, zgodnie z którą programy stabilizacji są, podobnie do działalności animatorów rynku, usankcjonowaną działalnością, która ma duże znaczenie dla właściwego funkcjonowania rynków pierwotnych (22). EBC z zadowoleniem przyjmuje fakt, że wyłączenie związane ze środkami stabilizacyjnymi w kontekście systemu krótkiej sprzedaży zdefiniowane jest w projekcie rozporządzenia poprzez wprowadzenie odniesienia do definicji użytej w unijnym systemie zapobiegania nadużyciom na rynku (23). EBC zaleca jednocześnie (24) powierzenie Komisji uprawnień do przyjmowania, na podstawie propozycji zgłaszanych przez ESMA, technicznych standardów wykonawczych, które zapewnią jednolite stosowanie wyłączenia dotyczącego instrumentów stabilizacyjnych na podstawie systemu krótkiej sprzedaży. Takie standardy techniczne uzupełniłyby standardy techniczne opracowane w związku z wyłączeniem dotyczącym instrumentów stabilizacyjnych na podstawie systemu zapobiegania nadużyciom na rynku (25). Ze względu na konieczność odniesienia się do szczegółowych cech dwóch wymienionych powyżej sytuacji, oraz ze względu na zasady poprawnej techniki legislacyjnej, pożądane jest opracowanie dwóch oddzielnych zestawów implementujących standardy techniczne.

7.

Projekt rozporządzenia powierza Komisji uprawnienia do przyjmowania na wniosek ESMA: a) regulacyjnych standardów technicznych określających szczegóły dostarczanych właściwym organom informacji dotyczących danej pozycji krótkiej netto, gdy osiąga ona ustalony próg powodujący obowiązek zgłoszenia (26); oraz b) technicznych standardów wykonawczych określających środki, za pomocą których ujawnione zostaną informacje dotyczące pozycji krótkich netto przekraczających próg powodujący obowiązek ich publicznego ujawnienia (27). EBC zaleca (28) dookreślenie upoważnienia Komisji w celu zapewnienia, aby formaty wykorzystywane w takich przypadkach na potrzeby zgłaszania i publicznego ujawniania informacji pozwalały na dokonanie we właściwym czasie konsolidacji i oceny krótkich pozycji sprzedaży dotyczących odpowiednich emitentów w całej Unii. Zgodność formatów sprawozdawczych będzie miała zasadnicze znaczenie dla zapewnienia odpowiedniej reakcji ESMA, właściwych władz krajowych, jak również, odpowiednio do ich właściwości, ESBC oraz Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego (ERRS), na potencjalne zakłócenia na rynku.

8.

Odnosząc się do nałożonego na podmioty dokonujące krótkiej sprzedaży obowiązku ujawniania niektórych informacji (29), EBC rozumie, że projekt rozporządzenia przewiduje, iż takie ujawnianie odbywać się będzie z wykorzystaniem urzędowo ustanowionych systemów centralnego przechowywania podlegających regulacji informacji, wprowadzonych jako część systemu przejrzystości papierów wartościowych w Unii (30). EBC wspiera co do zasady taką metodę ujawniania informacji, zalecając jednocześnie (31) oparcie jej na interaktywnej sprawozdawczości wykorzystującej standardowe formaty prezentowania danych w celu zapewnienia właściwej konsolidacji oraz elastycznego dostępu do informacji w całej Unii na zintegrowanych zasadach. Przykładowo, ujawnione informacje mogłyby być udostępniane za pośrednictwem ESMA poprzez scentralizowany dostęp do urzędowo ustanowionych systemów. Odzwierciedlałoby to międzynarodowe skutki ryzyka stwarzanego przez krótką sprzedaż oraz rolę koordynacyjną przewidzianą dla ESMA na podstawie projektu rozporządzenia.

9.1.

Projekt rozporządzenia wprowadza uzgodnienia dotyczące wymiany informacji pomiędzy właściwymi organami krajowymi oraz ESMA odnoszących się do krótkich pozycji netto podlegających ujawnieniu tym właściwym organom. EBC przedstawia w tym zakresie następujące zalecenia (32).

9.2.

Po pierwsze, jako wymóg minimalny, proponowane sposoby wymiany informacji pomiędzy właściwymi organami oraz ESMA powinny być bardziej efektywne, w szczególności poprzez umożliwienie ESMA zwracania się o udostępnienie informacji w czasie rzeczywistym w sytuacjach, w których wymaga tego właściwe wykonywanie przez niego powierzonych mu zadań. W przyszłości ESMA powinna uzyskać automatyczny dostęp do informacji podlegających zgłoszeniu na podstawie projektu rozporządzenia. Dlatego też EBC zaleca rozpoczęcie przez ESMA prac dotyczących ustanowienia scentralizowanych unijnych mechanizmów gromadzenia informacji, które wykorzystują wspólny identyfikator podmiotów sprawozdawczych oraz wspólną systematykę. Mechanizmy takie powinny umożliwiać elastyczny dostęp do informacji w czasie rzeczywistym na potrzeby wykonywanych polityk, zapewniając jednocześnie poufność otrzymanych danych. EBC uważa, że utworzenie takich scentralizowanych mechanizmów przyczyniłoby się do przezwyciężenia ograniczeń, które są nieuniknione w przypadku korzystania z nieskoordynowanych obszarów mikro, jak również pozwoliłoby na wykorzystanie informacji gromadzonych na podstawie projektu rozporządzenia w powiązaniu z innymi dostępnymi danymi, ograniczając obciążenie administracyjne podmiotów sprawozdawczych oraz organów publicznych (33).

9.3.

Po drugie, projekt rozporządzenia powinien również wyraźnie umożliwiać wymianę informacji pomiędzy ESMA a bankami centralnymi ESBC w celu wspierania wypełniania przez nie powierzonych im w ramach ESBC zadań dotyczących gromadzenia informacji statystycznych (34) oraz monitorowania i oceny stabilności finansowej (35).

9.4.

Po trzecie, projekt rozporządzenia powinien przewidywać wymianę informacji pomiędzy ESMA a ERRS w celu wspierania gromadzenia przez ERRS informacji na potrzeby wykonywanych przez nią zadań oraz identyfikowania i szeregowania pod względem ważności ryzyk systemowych, które mogą powstać w związku ze zmianami w systemie finansowym (36).

10.

Projekt rozporządzenia umożliwia również opcjonalne zasięganie przez ESMA opinii ERRS w odniesieniu do nałożonych przez ESMA w wyjątkowych sytuacjach środków mających na celu przeciwdziałanie niekorzystnym skutkom krótkiej sprzedaży (37). EBC zaleca (38), aby ESMA posiadała możliwość zasięgania opinii ESRB również po uzyskaniu informacji o środkach wprowadzonych przez właściwe organy krajowe. Należy ustanowić właściwe ramy czasowe w celu zapewnienia efektywnego wydawania przez ERRS takich opinii (39). EBC zauważa, że zasięganie opinii ERRS w odniesieniu do środków interwencyjnych podjętych na podstawie systemu krótkiej sprzedaży w Unii pozwoliłoby na właściwe wdrożenie perspektywy makroostrożnościowej w ramach tych interwencji. Co więcej, Europejskie Urzędy Nadzoru, w tym ESMA, powinny współpracować ściśle z ERRS i udostępniać jej informacje niezbędne dla realizacji jej zadań w sposób regularny i we właściwym czasie (40), podczas gdy ERRS może zwracać się do Europejskich Urzędów Nadzoru o udostępnienie dodatkowych informacji (41). Przepisy przewidujące zasięganie przez ESMA opinii ERRS w sprawie planowanych interwencji dotyczących krótkiej sprzedaży pozwolą ERRS, po pierwsze, na przygotowanie opartej na odpowiedniej wiedzy oceny co do tego, czy w danej sytuacji konieczne jest występowanie z wnioskiem o udostępnienie kolejnych informacji w związku z potencjalnym ryzykiem systemowym oraz, po drugie, pozwolą one na sformułowanie takiego wniosku w sposób zwięzły i praktyczny.

Proponowane przez EBC zmiany w projekcie rozporządzenia wraz z ich uzasadnieniem zamieszczono w załączniku.